- Đường Lâm không chỉ được biết đến là ngôi làng cổ, là vùng đất 2 vua mà ở đó vẫn còn hàm chứa bao điều bí ẩn của làng quê Việt. Nơi đây có một cái giếng được truyền miệng từ đời này qua đời khác bởi sự kỳ diệu mà nó mang lại cho những phụ nữ đang nuôi con. Đó là “giếng sữa”, nơi đã làm tuôn chảy không biết bao nhiêu dòng sữa mát nuôi sống cho bao lứa trẻ thơ
Bà đẻ xin sữa “mẹ”
“Giếng sữa” nằm trên thôn Cam Lâm, xã Đường Lâm, Sơn Tây, nay thuộc thành phố Hà Nội. Đó là một giếng nước rất nhỏ và nông, thành giếng bằng đá ong - một loại đá sẵn có ở xứ Đoài. Giếng nằm trên vùng đất trước đây là của vua Ngô Quyền. Bên cạnh giếng là một ngôi miếu nhỏ rất thiêng thờ “mẹ sữa”.
Để đến được “giếng sữa” thôn Can Lâm (làng cổ Đường Lâm) phải đi qua đền thờ Phùng Hưng và đền thờ vua Ngô Quyền, chúng tôi dừng lại ở quán nước ven đường để tìm hiểu về gốc tích về giếng sữa. Trong câu chuyện kể của người chủ quán nước thì được biết chiếc giếng và ngôi miếu nhỏ này rất linh thiêng.
Người dân Đường Lâm tin rằng, nước giếng có thể mang dòng sữa trở lại cho những người mẹ trẻ bị tắc sữa hoặc mất sữa.
Ngày ngày, chiếc giếng nhỏ cùng ngôi miếu lặng lẽ đón tiếp rất nhiều bà mẹ, ông bố đến xin sữa cho con - họ là những người trong vùng và lân cận, thậm chí còn có người ở các tỉnh xa như Hải Dương, Hải Phòng, Vĩnh Phúc và xa hơn là Nghệ An, Hà Tĩnh, nhưng nhiều nhất vẫn là người Hà Nội.
Bà Phan Thị Sót (người trông nom ngôi miếu và chiếc giếng) cho hay: “Những phụ nữ có con đang bú mẹ, nếu chẳng may bị tắc sữa hay ít sữa, thậm chí không có sữa thì đều tìm về đây. Chỉ cần thành kính dâng vào miếu một chút lễ vật nhỏ gồm hoa quả, bánh trái và một ít tiền lẻ, rồi chắp tay xưng rõ họ tên, quê quán cùng lời cầu nguyện xin ban cho dòng sữa ngọt lành.
Sau khi xin âm dương, được phép rồi thì người xin sẽ đến bên giếng múc nước bằng cái gáo dừa và uống mấy ngụm. Người xin có thể mang về nấu cơm hoặc đun lên làm nước uống. Như vậy là lời cầu nguyện của những bà mẹ sẽ được linh ứng”.
Ngoài ra, nếu là người đi xin nước thay thì đàn ông phải để lại 7 đồng tiền lẻ, đàn bà 9 đồng tương đương với vía của mỗi người. Ngày trước người ta dùng tiền xu ném xuống giếng, còn bây giờ dùng tiền giấy để trong miếu thờ “mẹ sữa” cho sạch sẽ.
Chúng tôi đã gặp nhiều người ngoại tỉnh đổ đến đây xin sữa. Có ngày, Giếng sữa đón cả hàng chục người đến đặt lễ xin sữa. Sau khi xin sữa được ba ngày, thường những người này quay trở lại mang lễ tới lễ tạ với niềm vui vẻ và hạnh phúc.
Anh Tuấn (Thanh Xuân, Hà Nội), sau khi sinh con gái đầu lòng vợ anh không có sữa nên đã đến đây “xin sữa” cho biết: “Vợ tôi sinh con được 5 tháng nhưng tắc sữa 3 tháng nay, người không có tí sữa nào. Nhờ mọi người mách bảo rồi đến đây xin nước giếng mẹ về uống đến ngày hôm sau đã có sữa trở lại, hôm nay tôi đến giếng để lễ tạ “mẹ”.
Huyền thoại “giếng sữa”
Giếng sữa nằm cạnh con đường mòn dưới chân đồi Nghẽn và núi Cấm thuộc thôn Cam Lâm, được che khuất bởi tán cây cổ thụ um tùm, xung quanh là đồng ruộng mênh mông và núi đồi bạt ngàn cây cối. Tương truyền đây là vùng đất của vua Ngô Quyền.
Người làng cho biết, ngày xưa giếng chỉ là một ang nước nhỏ, nằm sát các thửa ruộng. Trải qua thời gian, lòng giếng được người dân đôn lên cao, thành giếng được đắp bằng những viên đá ong cổ. Đây được coi là một trong những nét văn hóa cổ của Đường Lâm. Hiện nay, miệng giếng khá hẹp với đường kính rộng ước chừng 70-80cm, sâu khoảng hơn 1m nhưng nước trong vắt suốt bốn mùa và luôn đầy ắp nước. Giếng nằm trước cửa ngôi miếu nhỏ thờ “mẹ sữa” - ngôi miếu cũng được làm bằng đá ong, lợp ngói phủ rêu phong nhưng chỉ rộng chừng vài ba mét vuông.
Nói về sự tích “giếng sữa” và ngôi miếu thờ “mẹ sữa” - bà Phan Thị Sót kể: “Người dân Cam Lâm chúng tôi không ai biết ngôi miếu có từ bao giờ, đến những bậc cao tuổi trong làng cũng không thể biết rõ được, họ chỉ nhớ khi lớn lên đã thấy chiếc giếng và ngôi miếu nằm ở đó và truyền tụng nhau câu chuyện từ thời Ngô Quyền.
Chuyện rằng, hồi đó loạn lạc, dân chúng đói khát, khổ sở, có nhà đã bỏ con để chạy loạn. Một bà lão hành khất chống gậy lang thang qua đất mảnh đất này thấy đứa bé còn đỏ hỏn bị bỏ ngang đường. Thương tình, bà bế đứa nhỏ theo. Đến địa phận đất Chuông Sa (tên gọi khác của vùng đất này) thì đứa bé đói quá nên khóc ròng không sao dỗ được.
Không có nhà dân nào xung quanh để xin cho đứa bé ngụm nước, bà phải cố dỗ dành. Bỗng đâu chiếc gậy của bà cắm xuống mảnh đất mềm thì một dòng nước trào lên. Bà mừng quá lấy nước cho đứa bé uống thì đứa bé nín khóc và ngủ ngon lành. Kể từ đó, bà ở lại đây sống và nuôi đứa bé. Khi bà mất, nhân dân lập miếu thờ và nơi cắm gậy trở thành giếng nước từ đó. Điều đặc biệt, từ bao đời nay nhưng chưa bao giờ giếng cạn nước hay bị vẩn đục cho dù mùa mưa hay mùa hạn hán”.
Bà Sót nhớ lại, vài chục năm trước đây vào mùa hạn hán ao chuôm, giếng khơi trong làng đã cạn khô, trơ đáy. Mọi người lúc ấy rất hoang mang, cứ tưởng cả làng sẽ chết khát. Tuy nhiên, khi ra tới “giếng sữa” người ta giật mình vì nước vẫn đầy ăm ắp và trong vắt, mát lịm. Cả làng lại rủ nhau ra lấy nước về ăn. Lạ kỳ, chiếc giếng sâu chưa đầy 1m mà hồi đó cấp nước đủ cho cả làng, hàng trăm người dùng.
Theo người làng Cam Lâm cho biết, người nơi khác đến xin sữa thì được chứ bà mẹ nào trong làng mất sữa mà đến giếng xin sữa cũng không có kết quả. Lý giải cho hiện tượng “bụt chùa nhà không thiêng” này, nhiều người giải thích, vì làng Cam Lâm đã có giếng lạ khiến mọi người khắp nơi mang lộc đến thế nên người trong làng phải chịu thiệt thòi. Nhà nào chẳng may có sản phụ mất sữa, muốn xin được thì họ lại phải nhờ người làng khác đến giúp. Với nghi lễ thì cũng tương tự như mọi người, không cầu kỳ phức tạp.
Ngày nay, “giếng sữa” như là một bảo vật của làng, cứ mỗi lần có khách phương xa đến giếng xin sữa là người dân làng cổ Đường Lâm lại lấy làm tự hào. Giếng sữa trong lành ấy đã làm tuôn chảy không biết bao nhiêu dòng sữa mát, đem lại ấm no cho bao lứa trẻ thơ.
-*-*-*
Câu chuyện giáo dục: Những câu chuyện có thật về giáo dục đương đại. Bạn có câu chuyện về giáo dục, hãy gửi tới: schoolnetviet2@gmail.com Nếu copy sang trang khác, vui lòng ghi rõ nguồn bài viết hoặc gắn link bài viết.
0 comments:
Post a Comment